بیمه یا insurance چیست؟
به سازوکاری اطلاق میشود که طی آن بیمه‌گر بنا بر قوانینی متعهد میشود که زیان احتمالی بیمه‌گذار را در صورت وقوع یک حادثه در یک دوره زمانی خاص،جبران کرده یا خدمات خاصی را به زیان‌دیده ارائه دهد، به همین جهت بیمه را می‌توان به عنوان یکی از روش‌های مقابله با ریسک دانست.
ریشه‌های‌تاریخی پیدایش بیمه
طبق تحقیقات به عمل آمده، اولین دستاوردها در‌صنعت بیمه توسط دریانوردان و بازرگانان دریایی به‌دست آمده است.یکی از اولین صورت‌های پیدایش بیمه به بازرگانان چینی نسبت داده میشود، آنها دریافته بودند که احتمال غرق یا دستبرد همه قایق‌ها و کشتی‌هایی که در یک روز در یک بندر تردد می‌کنند، بسیار کم است، بنابراین برای جلوگیری از خطر نابودی، همه سرمایه، بارها و کالاهایشان را در چند کشتی و قایق مختلف بارگیری می‌کردند. ولی بازرگانان فنیقی و بابلی، صورت پیشرفته‌تری از بیمه را پیاده می‌کردند؛ آنها برای تأمین هزینه کالا و کشتی، وام دریافت می‌کردند. بهره وام دریافتی این بازرگانان بیشتر از حد معمول بود و در صورتی که کشتی بازرگان در دریا دچار توفان یا دستبرد دزدان‌دریایی واقع می‌شد، وام دریافتی بازرگان بخشیده می‌شد و به عبارت دیگر ریسک بروز حوادث غیرمترقبه برای کشتی را وام‌دهنده تقبل می‌کرد.
اختلاف بین بهره وام پرداختی به سفرهای دریایی و وام‌های معمولی در آن دوران را می‌توان یکی از صورت‌های اولیه حق بیمه در تمدن‌های باستان تلقی نمود.
این سازوکار بعدها به یونان و درقرون وسطی به ایتالیا رفت و به روشی مرسوم برای مبادلات دریایی در بندرهای مختلف ایتالیا مانند ونیز، لمباردی و جنوا مبدل شد. قدیمی‌ترین گزارش مکتوبی که از قراردادهای بیمه دریایی وجود دارد نیز مربوط به یک کشتی ایتالیایی است که در سال ۱۳۴۷میلادی در جنوآ به ثبت رسیده‌است.
ظهور بیمه در شکل امروزی
در ابتدای قرن هفدهم میلادی، بازرگانان و کشتی‌داران انگلیسی پیمانی را پایه‌گذاری کردند که می‌توان آن‌را اولین شکل از بیمه امروزی دانست. آنها در کافه‌ای در لندن به نام لویدز، گرد هم آمدند و با یکدیگر قرار گذاشتند تا در سود و زیان سفرهای دریایی با هم سهیم باشند. در حقیقت آنها شرکت بیمه لویدز را پایه‌گذاری نمودند که امروزه نیز به عنوان یکی از بزرگترین شرکت‌های فعال در صنعت بیمه شناخته میشود. در سال ۱۶۶۶ میلادی پس از آتش‌سوزی بزرگ لندن، مسئولان و سرمایه‌داران شهر لندن در کافه لویدز گرد هم آمدند، تا علت وقوع چنین حادثه‌ای را ریشه‌یابی کنند و مانع از تکرار آن در آینده شوند. یکی از راه‌هایی که مورد تصویب قرار گرفت، تقسیم کردن خسارت‌های سنگین بین تعداد زیادی از مردم بود. بدین ترتیب، بیمه آتش‌سوزی بعد از بیمه حمل و نقل دریایی به عنوان دومین رشته بیمه در جهان مدرن متولد شد.
بیمه در ایران
فعالیت بیمه‌ای در ایران از سال ۱۲۸۹ شروع شد. در این سال دو موسسه روسی به نامهای نادژدا و قفقازمرکوری شروع به‌کار نمودند. پس از شروع به‌کار این دو مؤسسه، تا سال ۱۳۱۴ خورشیدی، در حدود ۱۳ شرکت خارجی در بازار بیمه کشور فعالیت خود را شروع نمودند که از آن جمله می‌توان به شرکت‌های آلیانس انگلیس، یورکشایر انگلیس و اینگستراخ روسیه اشاره نمود. ایده تشکیل یک شرکت بیمه ایرانی در سال ۱۳۱۰ توسط فردی ایرانی با نام دکتر الکساندر آقایان (که سابقه فعالیت در شرکت بیمه روسی نادژدا را داشت) به علی اکبر داور، وزیر مالی وقت مطرح شد و در ۱۵ آبان سال ۱۳۱۴، شرکت سهامی بیمه ایران با سرمایه دو میلیون تومان به عنوان اولین شرکت ایرانی بیمه تأسیس شد. داور در این روز، پس از سخنرانی کوتاهی که در افتتاحیه این شرکت داشت، منزل مسکونی خود را تحت پوشش بیمه آتش‌سوزی درآورد و اولین بیمه‌نامه صادره ایرانی، در همین روز به نام وی ثبت شد. شرکت بیمه‌ایران در بدو تأسیس با مشکلات متعددی روبرو بود؛ که از آن جمله می‌توان به نداشتن قرارداد اتکایی برای بسیاری از رشته‌های‌بیمه اشاره نمود. به همین دلیل، این شرکت در بدو فعالیت خود تنها به فروش بیمه‌نامه های آتش‌سوزی و حمل و نقل می‌پرداخت. نخستین قانون بیمه در ایران، در سال ۱۳۱۶ (یعنی دو سال پس از تأسیس اولین شرکت بیمه) به تصویب مجلس‌شورای‌ملی رسید. این قانون در ۳۶ ماده تهیه شده‌است و در حال حاضر نیز معتبر است.
پس از جنگ جهانی دوم، بسیاری از شرکت‌های بیمه خارجی، شعب و نمایندگی‌های خود را در ایران تعطیل کردند؛ چراکه بر اساس یک مصوبه قانونی، برای ادامه فعالیت در ایران می‌بایست ودیعه نقدی خود را تا پانصد هزار دلار افزایش می‌دادند؛ بنابراین به استثنای چند شرکت معدود، مابقی شرکت‌های خارجی، تصمیم به ترک ایران گرفتند و به این ترتیب، از سال ۱۳۲۹، به‌تدریج، زمینه برای تأسیس شرکت‌های بیمه خصوصی ایرانی نیز فراهم شد. با افزایش درآمدهای ارزی کشور در اواخر دهه ۱۳۴۰، بار دیگر تمایل شرکت‌های خارجی برای حضور در کشور افزایش پیدا کرد. در حالی که احتمال می‌رفت شرکت‌های نوپای داخلی آسیب‌پذیر باشند، بنابراین، در سال ۱۳۵۰ بیمه مرکزی ایران به عنوان مقام ناظر دولتی در صنعت بیمه کشور، تأسیس شد و به موجب قانون تأسیس بیمه‌مرکزی، وظیفه تنظیم و هدایت بازار بیمه کشور را بر عهده‌گرفت.
تا قبل از انقلاب اسلامی ایران در سال ۱۳۵۷، یک شرکت دولتی، دوازده شرکت خصوصی و دو مؤسسه بیمه خارجی در کشور فعالیت می‌کردند. در ۴ تیر سال ۱۳۵۸، بنا به مصوبه شورای انقلاب، دوازده شرکت خصوصی مذکور، ملی اعلام شدند و اداره این شرکت‌ها به دولت واگذار شد. همچنین پروانه فعالیت دو شرکت خارجی نیز لغو شد. به موجب قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران که در آبان ۱۳۵۸ به تصویب رسید، صنعت بیمه در جوار صنایع بزرگ دیگر، به‌صورت مالکیت عمومی در اختیار دولت قرار گرفت.
طبق آمار وب‌گاه رسمی بیمه مرکزی جمهوری اسلامی ایران در حال حاضر ۳۶ شرکت بیمه‌ای خصوصی، دولتی و مناطق آزاد از طریق شبکه گسترده نمایندگان و کارگزاران در سراسر کشور مشغول به ارائه خدمات هستند.
مدل کسب وکار بیمه‌گران :
در طول این سال‌ها، شرکت‌ها از طریق بهینه‌سازی فرآیندهای کسب وکار بدون افت بهره‌وری، کیفیت و زمان پاسخ‌دهی، مزیتی رقابتی برای خود ایجاد کرده‌اند، در ادامه به نقد و بررسی مختصر این فرآیندها می‌پردازیم.
- بیمه‌نامه و سرمایه گذاری
در کسب و کار بیمه حاصل‌جمع سرمایه‌داخلی و میزان حق‌بیمه دریافتی یک بیمه‌گر باید بیشتر از پرداخت خسارت باشد. همچنین قیمت‌هایی نازل به مشتریان پیشنهاد شود تا آنها را جذب کند. بنابراین سود شرکت‌های بیمه را می‌توان طبق محاسبه ساده زیر تعریف کرد:
«سود (profit) = میزان حق‌بیمه دریافتی + سرمایه داخلی – ضرر و زیان پرداختی-مخارج صدور بیمه‌نامه ها»
بیمه‌گران از دو طریق کسب درآمد می‌کنند:
- از طریق صدور، در این روش بیمه‌گر می‌تواند ریسک‌ها و خطرات برای یک بیمه‌نامه را محاسبه کند. برخی از آنها را انتخاب کرده و تخمین خسارت داشته باشد که چه مقدار حق‌بیمه می‌تواند از مشتریانش دریافت کند.
- از طریق جمع سرمایه‌های دریافتی از بیمه‌نامه‌‌ها، مبالغی از بیمه‌نامه‌های گروه‌های مختلف بیمه‌شده جمع‌آوری میشود.
پیچیده‌ترین جنبه ی کسب و کار بیمه، علم تعیین نرخ یا تنظیم قیمت بیمه‌نامه‌هاست که یک عدد تقریبی است و بر پایه احتمال به‌دست آمده از محاسبه میزان طلب بر اساس یک ریسک خاص استوار است.
پس از محاسبه نرخ ، بیمه‌گذار مختار است خطرات را از طریق فرآیند صدور بیمه‌نامه رد یا قبول کرده و در نهایت، بخش‌هایی که برآورد شده‌است را به مشتری ارائه دهد.
اصلی‌ترین و پایه‌ای‌ترین قسمت تعیین نرخ اولیه بیمه‌نامه، جستجو و پیدا کردن میزان ریسک بیمه‌نامه‌هاست، و همین‌طور برآورد پرداخت متوسط به مشتری است. بعد از آن شرکت‌های بیمه‌گر شروع به جمع آوری اطلاعات خسارات قبلی می‌کنند. مواردی همچون تبدیل میزان خسارات به ارزش حاضر، مقایسه خسارات قبلی با حق‌بیمه دریافتی و نسبت خسارات به میزان بار هزینه ها نیز باعث ارزیابی نرخ مناسب برای بیمه‌نامه ها می شود. این دسته بندی براساس شاخص های مختلف ریسک بیمه‌نامه (که به ان خسارت‌های وابسته می‌گوییم) باعث میشود، دوبرابر خسارت تخمین زده شده، حق بیمه از مشتری مطالبه شود. گاهی اوقات لازم است تجزیه و تحلیل پیچیده‌تری برای محاسبه نرخ حق‌بیمه انجام شود، در حقیقت زمانی‌که چندین ویژگی برای محاسبه باید در نظر گرفته شود، تجزیه و تحلیل یک‌جانبه می‌تواند منجر به گرفتن نتایج نادرست و نادقیق شود.
پس از خاتمه صدور یک بیمه‌نامه مشخص، مبلغ حق‌بیمه جمع‌آوری شده منهای مبلغ پرداخت شده در غرامت، سود بیمه‌گر در این بیمه‌نامه است.
بازدهی مالی یک شرکت بیمه، با استفاده از تعریفی به نام نسبت‌ترکیبی به‌دست می‌آید. نسبت ترکیبی عبارت‌است از نسبت مجموع هزینه‌های جاری شرکت بیمه مانند: هزینه‌های کارکنان تبلیغات و … و خسارت‌های پرداختی به بیمه‌شدگان به میزان حق‌بیمه‌دریافتی توسط شرکت‌های بیمه.
(حق‌بیمه دریافتی)/(هزینه‌های جاری + خسارت پرداختی)=نسبت ترکیبی
نسبت ترکیبی همواره مقداری کمتر از یک را نشان می دهد که نشان دهنده سودآوری یک شرکت است، در‌حالی‌که هر مقدار بدست آمده بیشتر از یک، زیانده بودن شرکت را نشان می‌دهد.
شرکت‌های بیمه در سرمایه‌گذاری‌های «شناور» سودآور هستند. شناوری یا به اصطلاح «اندوخته قانونی »، میزان پولی‌است که در دست بیمه‌گر است که آن را از حق‌بیمه‌ها به‌دست آورده است. بیمه‌گران پس از جمع‌آوری حق‌بیمه‌ها و وصول مطالبات بیمه‌ای، تا زمانی که خسارت پرداخت میشود، می‌توانند از طرق مختلف کسب درآمد داشته باشند.
به‌عنوان مثال انجمن بیمه‌گران بریتانیا (با جمع آوری ۴۰۰ شرکت بیمه و ۹۴٪ خدمات بیمه‌ای در انگلیس) تقریبا ۲۰٪ از سرمایه‌گذاری‌ها در بورس اوراق بهادار لندن را به‌خود اختصاص داده‌است.
در ایالات‌متحده، پس‌انداز شرکت‌های بیمه اموال و تلفات در پنج سال پایانی سال ۲۰۰۳ به ۱۴۲٫۳ میلیارد دلار رسید. اما سود کلی برای مدت مشابه ۶۸٫۴ میلیارد دلار بود که در نتیجه شناور بود.
به طور طبیعی، روش شناور در یک دوره اقتصادی که با رکود همراه است، بسیار دشوار انجام میشود. بازارهای خرسی( اگر قیمت سهام، روندی نزولی داشته و رکود در اوضاع اقتصادی حاکم باشد، بازار را به اصطلاح بازار خرسی می‌نامیم.) باعث می‌شوند تا بیمه‌گران از سرمایه‌گذاری خارج شوند و استانداردهای بیمه‌نامه خود را سخت‌تر کنند، بنابراین اقتصاد ضعیف به طور کلی به معنی پرداخت حق‌بیمه‌های بالا است.
- خسارت‌ها
خسارات و مدیریت کردن پرداخت خسارت یکی از ابزار سودآوری بیمه است؛ خسارات ممکن است توسط بیمه‌گران یا از طریق کارگزاران و یا نمایندگان پرداخت شود. بیمه‌گر ممکن است این درخواست را داشته باشد که‌خسارت توسط فرم‌های اختصاصی ثبت‌شده و بعد پرداخت شود.
قسمت پرداخت خسارت شرکت‌بیمه تعداد زیادی کارشناس رسیدگی به خسارت را به کار می‌گیرد که با کارمندان قسمت مدیریت اسناد و کارکنان ورود اطلاعات در ارتباط هستند و به کمک آنها پشتیبانی می‌شوند. خسارات وارده براساس شدت و مقدار دسته بندی می‌شوند و بعد از آن به کارشناس مربوطه جهت رسیدگی محول می‌شوند. کارشناس بررسی هر خسارت و میزان تعلق یافته به آن را معمولا زیر نظر بیمه‌گر انجام می‌دهد، و تعیین می‌کند که آیا پوشش کامل شرایط قرارداد امکان‌پذیر است یا خیر، اگر چنین باشد، ارزش پولی معقول خسارت را محاسبه و آن خسارت را مجاز به پرداخت اعلام می‌کند.
برای بیمه‌نامه‌هایی که پیچیده و دارای شرایط خاصی هستند و یا جایی که محاسبه میزان خسارت ممکن است پیچیده باشد، بیمه‌گر ممکن است یک قرارداد بیمه‌ای جداگانه را به نام بیمه بازپرداخت خسارت، که هزینه‌های جبران خسارت را پوشش می دهد، را ارائه کند.
در میان خسارات پرداختی توسط بیمه‌گران، پرداخت خسارت بیمه مسئولیت بسیار دشوار است، زیرا شخص ثالثی وجود دارد که شاکی است و مشمول هیچ قراردادی برای همکاری با بیمه‌گر نیست و در‌واقع ممکن است بیمه‌گر را به عنوان یک منبع مالی در نظر بگیرد. در اینجا کارشناس باید به‌عنوان وکیل قانونی برای بیمه‌شده ظاهر شود و نظارت درستی بر دادرسی به‌صورت شخصی داشته‌باشد. این روند ممکن است چندین سال به طول بیانجامد.
اگر یک کارشناس‌رسیدگی به خسارت، مشکوک به کم بیمه‌گی بیمه‌شده باشد، شرایط خاصی را به منظور محدود کردن شرکت بیمه برای پرداخت خسارت، در نظر می‌گیرد.
در مدیریت خسارت به دنبال ایجاد تعادلی برای رضایت مشتری و همین‌طور مدیریت هزینه‌ها و کسری بازپرداخت خسارت هستیم.
در این راستا ممکن است اختلافاتی بین بیمه‌گر و بیمه‌شده در مورد میزان خسارت پیش بیاید که گاهی اوقات احتیاج به دادرسی و طی روند قانونی دارد.
- کسب و کار
بیمه‌گران توسط نمایندگان بیمه با ذینفعان و مشتریان خود در ارتباط هستند، تا خدمات مورد‌نظر را به آنها ارائه و آنها را تحت پوشش قراردهند. نمایندگان می‌توانند برای یک شرکت فعالیت کرده و بیمه‌نامه صادر کنند یا با سیاست‌های چندین شرکت هماهنگ بوده و بیمه‌نامه‌های مربوط به آنها را صادر نمایند. بنابراین می‌توان گفت درصد موفقیت شرکت‌های بیمه‌ای، که از وجود نمایندگان بیمه استفاده می‌کنند به دلیل خدمات بیشتر و تخصصی‌تر بالاتر است.
شرکت‌های بیمه‌گر، همچنین از بانک‌ها و سایر موسسات دولتی و غیردولتی برای بهبود بازار محصولات خود استفاده می‌کنند.
منبع: ویکی پدیا
ثبت ديدگاه